Geschiedenis van de documentatieleer

Alles begint bij definities. Wat is een document? Wat is documentatie? Waar komt het vandaan? Definities vinden we onder meer in Wikipedia, waar wordt ingegaan op de vraag wat een document is, wat de functionele karakteristieken zijn van een document, de klassieke rollen binnen de keten van auteur tot doelgroep, een korte geschiedenis van de productietechnieken, en het document life cycle management.
Michael K. Buckland beantwoordt de vraag “wat is een document” door terug te keren naar de bron, naar de beginjaren van de documentatie, het einde van de negentiende eeuw, met de opkomst van Paul Otlet en de Fédération International de Bibliographie. Otlet was degene die experimenteerde met microfilm, die de Dewey Decimal Classification van Melvil Dewey naar Europa haalde en vertaalde tot de Universele Decimale Classificatie.
Tot 1920 heette het vakgebied van de informatievoorziening bibliografie. Vanaf 1920 ontstond mede door toedoen van Paul Otlet het begrip documentatie, wat een verzamelbegrip was voor:
a. bibliografie (het verzamelen, organiseren/ordenen/rangschikken, bewaren en behouden, beschrijven, indexeren en catalogiseren, selecteren en terugzoeken en reproduceren/kopiëren en vermenigvuldigen van informatie;
b. informatiedienstverlening van wetenschappelijke, vaktechnische informatie;
c. records management en
d. archiefwetenschap.

Er zijn in de loop der decennia verschillende definities geweest van het begrip documentatie. In het begin werden hieronder uitsluitend het beheer van gedrukte teksten verstaan. Otlet stelde in zijn Traité de Documentation (1934) dat objecten zelf als document kunnen worden beschouwd: ook archeologische vondsten, modellen, maquettes, objecten die sporen dragen van menselijke activiteit, spellen, kunstwerken zijn documenten, want zij informeren ons. Suzanne Briët gaat op deze gedachte verder en stelt dat “un document est une preuve à l’appui d’un fait. Zij doet dat in het boek “Qu’est-ce que la documentation? uit 1951.

Een filmpje zegt soms meer dan duizend woorden. Alex Wright geeft een les over The Web That Wasn't, waarin hij de geschiedenis van de documentatie behandelt.