5 wetten van de bibliotheekwetenschap hertaald

In 1931 publiceerde de Indiase bibliothecaris S.R. Ranganathan zijn Vijf Wetten voor de Bibliotheekwetenschap.  Het zijn filosofische wetten, die vandaag de dag nog steeds gelden. De wetten zijn de volgende:

-          Books are for use

-          Books are for all, of: every reader his book

-          Every book its reader

-          Save the time of the reader

-          A library is a growing organism.

Deze wetten zijn zonder meer ook toepasbaar op archieven en andere collecties: vervang het woord books door files en je krijgt een mooie filosofische beschouwing, waarmee je op een frisse manier tegen je vak kunt aankijken. Eén van de wetten heb ik jaren geleden als lijfspreuk gemaakt: save the time of the reader. De mooiste taak binnen het informatiebeheer vond ik altijd het zo snel mogelijk vindbaar maken van gezochte informatie. Dit bereik je door een goede combinatie van mediakeuze, metadatakeuze en selectieve vernietiging. Je maakte gegevens toegankelijk zodat je zo snel mogelijk de gewenste informatie kon leveren.  Zorg dus voor goede metadata, maak een goede indeling in mappen, maak waar mogelijk excepten en selecteer.

Het gaat daarbij echter niet alleen om het maken van zo kort mogelijke zoekpaden in het ordenen en beschrijven van informatieobjecten. Het gaat er ook om, de samenhang tussen informatieobjecten goed duidelijk te maken. Gegevens zijn gebruikt in een bepaalde context en die context is doorgaans nodig voor bewijsvoering en verantwoording. Met andere woorden: elk document heeft een verhaal, en het verhaal te kennen maakt het mogelijk de waarde van het document goed te interpreteren.

De wetten hebben sinds 1931 steeds hun inspiratiewaarde behouden. In 1995 werden ze door Michael Gorman en Walter Crawford herschreven als volgt:

1. Libraries serve humanity.
2. Respect all forms by which knowledge is communicated.
3. Use technology intelligently to enhance service.
4. Protect free access to knowledge.
5. Honor the past and create the future.

Het zijn regels die goed passen in huidige thema’s en van een hoog ethisch gehalte zijn. Ook hier weer zijn ze niet exclusief voor de bibliothecaris, maar gelden ze voor elke informatiebeheerder.

De techniek schreed echter voort en internet deed haar intrede. Tijd om in 2004 de wetten nogmaals af te stoffen en dit gebeurde door Alireza Noruzi in het paper, "Application of Ranganathan's Laws to the Web" , zeker ook weer de moeite waard om te lezen:

Web resources are for use.

1. Every user has his or her web resource.
2. Every web resource its user.
3. Save the time of the user.
4. The Web is a growing organism.

Noruzi gaat met name in op de vraag of het web de tijd van de lezer wel reduceert. Dat doet het web niet; websites zijn niet altijd even handig ingedeeld, waardoor het zoeken naar informatie tijdrovend kan zijn.

In 2008 zijn de wetten nogmaals hertaald door Carol Simpson. Zij maakte er het volgende van, uitgaande van de idee dat de bibliotheek van tegenwoordig immers al een kanaal is waarlangs informatie openbaar te verkrijgen is :
Media are for use.

1. Every patron his information.
2. Every medium its user.
3. Save the time of the patron.
4. The library is a growing organism.

Zo zie je maar weer: basiswetten blijven hun waarde behouden, mits je ze creatief gebruikt. Ik nodig je uit te overdenken wat de wetten van Ranganathan kunnen betekenen voor de professie van de informatiespecialist.